In de verdomhoek of op een voetstuk. Waar zit jij als mantelzorger?

Onlangs reageerde het CNV op de uitkomst van de mantelzorgenquête van PGGM&CO. In de kop van het artikel stond:  ‘Haal werkende mantelzorgers uit  verdomhoekje’. Dat prikkelde me. Het verdomhoekje is voor mij de hoek waarin je jezelf terugtrekt om de klappen op te vangen. Als slachtoffer. Zit jij als mantelzorger in die hoek?

Benoemen
Hoe komt het dat mensen de mantelzorger zien als slachtoffer van de situatie? De introductie van het woord mantelzorg speelt hierin wellicht een rol. Daarmee geven we immers een naam aan een fenomeen uit de dagelijkse praktijk. We benoemen de zorg die de ene mens aan een familielid of goede vriend/buur geeft en halen het uit de dagelijkse vanzelfsprekendheid. Door het te benoemen, herkennen we het en zien we wat er mee gepaard gaat. We zien de mantelzorger!

Last
Hierdoor komt er zicht op de pijn, het stille verdriet en de onmacht bij mantelzorgers. We voelen mee met de last en de zwaarte. Opeens ontdekken we al die mensen die werk en zorg combineren. We horen de knelpunten, de zwaarte, de zorgen en het geploeter. Het is zonder twijfel winst dat hier aandacht voor is. Er is echter ook een andere kant.

Verdomhoek
Mantelzorg wordt geproblematiseerd: het is zwaar en als mantelzorger raak je overbelast. Beroepsmatige deskundigen schieten te hulp. Ze scannen mantelzorgers op de mate van belasting, adviseren en steunen praktisch en emotioneel. Kortom: de mantelzorger zit onmachtig en hulpbehoevend in de verdomhoek. De zorg-en welzijnssector en gemeenten hebben er een nieuwe doelgroep bij: de mantelzorger!

Voetstuk
Tegelijk zetten mensen mantelzorgers op een voetstuk: ”Wat ben jij een sterke vrouw/man zeg! Dat je dat volhoudt; werken en dan nog de zorg thuis. Respect!” Vaak ben je eerst blij met zo’n compliment, tot je merkt dat je alleen achterblijft met jouw verhaal. Gevangen in het beeld dat je het alleen kunt. Nee, dan liever de verdomhoek.

Almacht
Je zet als mantelzorger je kwaliteiten in om te kunnen zorgen en werken. Daarin ben je krachtig. Door jezelf te zien als sterke mantelzorger trek je jezelf uit de verdomhoek. Schiet je hierin te ver door, dan zet je jezelf almachtig op een voetstuk. Niks slachtoffer maar de koning in jouw koninkrijk.  Vanuit de hoogte kijk je naar anderen. Je kunt het wel alleen.

Kracht op de hoekbank
Naast verdomhoekjes en voetstukken is er nog zoiets als een hoekbank. Daarop neem je plaats met anderen. Met degene voor wie je zorgt, je vriend(in), beroepsdeskundige en zo voort. Je zit op gelijke hoogte en kunt afwisselend schuin tegenover of naast elkaar zitten. Je mag je kracht en onmacht laten zien. Zowel het mooie in het zorgen voor als het pijnlijke krijgt aandacht. Dat geldt zowel voor jou als voor degene die naast je zit. Het beeld van de hoekbank doet volgens mij meer recht aan mantelzorgers dan de verdomhoek of het voetstuk.

Wat vind jij?